Cây phan tả diệp tên thường gọi là Phan tả diệp, Dương tả diệp, Tả diệp trà. Tên khoa học là Cassia angustifolia Vahl và Cassia acutifolia Delile. Họ Vang (Caesalpiaceae) được sử dụng làm thuốc cả trong Y Học Cổ Truyền và hiện đại nhờ có tác dụng tiêu tích trệ, thông đại tiện. Vị thuốc từ cây phan tả diệp được dùng chữa chứng ăn uống không tiêu, bụng ngực đầy trướng, táo bón.
Bộ phận dùng làm thuốc của cây phan tả diệp là phần lá được phơi hoặc sấy khô ở nhiệt độ từ 40 - 50 độ C. Theo Y Học Cổ Truyền, thuốc phan tả diệp có vị ngọt đắng, tính hàn, quy kinh đại trường.
Theo Y Học Hiện Đại
- Phan tả diệp có thành phần gây tẩy xổ là antraglucoseside (anthraquinone glycoside) mà chủ yếu là sennoside.
- Ngoài ra, nước ngâm của thuốc có tác dụng ức chế một số nấm gây bệnh ngoài da.
- Dùng liều cao có tác dụng tẩy xổ mạnh phân lỏng đau bụng, nếu liều cao nữa có thể đau bụng dữ dội nôn ói trong 3 - 4 giờ.
- Tác dụng tẩy kéo dài 1 - 2 ngày, sau đó không bị táo bón lại.
Theo Y Học Cổ Truyền
- Phan tả diệp vị ngọt, đắng tính hàn quy kinh Đại trường.
- Có tác dụng tả hạ thanh nhiệt, chủ trị các chứng thực nhiệt mà đi đại tiện bí, làm sạch đường ruột trước phẫu thuật.
- Sách Hiện đại thực dụng Trung Dược: “Phan tả diệp dùng ít, vị đắng có tác dụng kiện vị, giúp cho tiêu hóa. Uống liều lượng thích hợp có tác dụng tẩy xổ nhẹ, muốn xổ mạnh uống 4 - 6g thuốc ngâm kiệt sau mấy giờ có hiệu quả”.